हॅलो कृषी ऑनलाईन : अलीकडच्या काळात पारंपारिक शेतीतील धोके वाढले आहेत. अशा स्थितीत फळबागा ही शेतकऱ्यांमध्ये लोकप्रिय आहे. ज्यामध्ये पपईची लागवड हा शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर व्यवहार मानला जातो. पण, पपईची लागवड आणि फायदे यामध्ये आवश्यक खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. एकंदरीत हे स्पष्ट आहे की पपईची लागवड करताना आवश्यक ती खबरदारी घेतली नाही तर फायदा कमी आणि हानी होण्याची शक्यता जास्त असते.
पपईच्या शेतात पाणी थांबू नये
पपईची लागवड फायदेशीर कशी करावी या विषयावर ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ. एस.के. सिंग सांगतात की, पपई पिकवण्यासाठी आणि उत्पादनासाठी आदर्श तापमान २१ सेंटीग्रेड ते ३६ सेंटीग्रेड असावे. दुसरीकडे, पपईच्या यशस्वी लागवडीसाठी पाण्याचा निचरा होणारी पुरेशी माती असणे आवश्यक आहे, कारण पपईच्या शेतात २४ तासांपेक्षा जास्त पाणी साचल्यास पपई वाचवणे अशक्य आहे. ते पुढे म्हणतात की पपई पिकाला उष्ण हवामानात ओलावा आणि थंड हवामानात कोरड्या निसर्गाच्या जमिनीत चांगली फुले येतात. अत्यंत कमी तापमानाच्या संपर्कात आल्याने पानांचे नुकसान होऊ शकते आणि झाडेही नष्ट होऊ शकतात. पपईसाठी सर्वोत्तम माती pH 6.0 ते 7.0 दरम्यान आहे.
रोपवाटिका दोन प्रकारे तयार करता येते
फळ तज्ञ डॉ.एस.के.सिंग यांच्या मते, शेतकरी पपईची रोपवाटिका दोन प्रकारे तयार करू शकतात. ज्यामध्ये एक मार्ग उंच बेड आहे आणि दुसरा मार्ग पॉलिथिन पिशवी आहे. ते पुढे स्पष्ट करतात की, वाढलेल्या बेड पद्धतीने रोपवाटिका वाढवताना, माती चांगली तयार केली जाते आणि योग्य प्रमाणात सर्व शेणखत आणि बिया योग्य अंतर ठेवून पेरल्या जातात. त्याचबरोबर पॉलिथीन पिशव्या पद्धतीने नर्सरी तयार करण्यासाठी पपईच्या बिया पॉलिथिन बॅगमध्ये पेरल्या जातात. यानंतर, 30 ते 45 दिवसांनंतर, मुख्य भागात रोपे लावता येतात.
रोपे लावताना या गोष्टी लक्षात ठेवा
फळ तज्ज्ञ डॉ.एस.के.सिंग यांच्या रोपवाटिकेत पपईची रोपे तयार झाल्यानंतर त्यांच्या लागवडीसाठी जमीन तयार करावी लागते. त्यासाठी वारंवार नांगरणी करून जमीन चांगली तयार करून 1 फूट लांब व 1 फूट खोल व 1 फूट रुंद खड्डे खणणे आवश्यक आहे. डॉ सिंह यांच्या म्हणण्यानुसार, खोदलेले खड्डे किमान १५ दिवस उन्हात सुकवू द्या, त्यानंतर मुख्य भागात रोपे लावता येतील. खोदलेल्या खड्ड्यातील अर्धा भाग पेरणीपूर्वी किमान १५ दिवस आधी ५ ग्रॅम कार्बोफ्युरान आणि २५-३० ग्रॅम डीएपीने खोदलेल्या मातीने भरता येतो. रोपवाटिकेत तयार केलेली झाडे, माती आणि मुळांसह, झाकण काढून अर्ध्या मातीने भरलेल्या खड्ड्याच्या मध्यभागी ठेवले जाते आणि अर्धे उर्वरित मातीने झाकले जाते.
लागवडीनंतर लगेचच हलके पाणी द्यावे. 15 दिवसांपूर्वी खोदलेल्या खड्ड्यात डीएपी टाकता येत नसेल, तर रोप लावताना रासायनिक खत टाकू नये, कारण त्यामुळे मुळांना इजा होऊ शकते.