हॅलो कृषी ऑनलाईन : खरीप हंगाम शिगेला पोहोचला आहे. याअंतर्गत खरीप हंगामातील मुख्य पीक असलेल्या भातासह इतर पिकांची खुरपणी सुरू आहे. त्याच बरोबर लवकर वाणाचे धानाचे पीक पक्व झाल्यावर तयार झाले आहे. दरम्यान, रब्बी हंगामाची तयारीही सुरू झाली आहे. या क्रमाने, केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाने आगामी रब्बी हंगामात डाळींचे उत्पादन वाढविण्याचे नियोजन केले आहे. त्याअंतर्गत कृषी मंत्रालय देशातील 11 राज्यांमध्ये डाळींचे उत्पादन वाढवण्याच्या योजनेवर काम करत आहे. या योजनेच्या अंमलबजावणीची प्रक्रिया सध्या शिखरावर आहे.
उडीद व मसूर यांचे उत्पादन वाढवण्यावर भर
कडधान्य पिकांचे उत्पादन वाढवण्यासाठी केंद्रीय कृषी व शेतकरी कल्याण विभाग ज्या योजनेवर काम करत आहे. याअंतर्गत आगामी रब्बी हंगामात देशातील 11 राज्यांमध्ये डाळींचे उत्पादन वाढवण्यावर भर देण्यात येणार आहे. आगामी रब्बी हंगामात या 11 राज्यांमध्ये उडीद आणि मसूरचे उत्पादन वाढवण्यावर कृषी मंत्रालय भर देत आहे. यासाठी विशेष कार्यक्रम (TMU 370) ‘तुरमसूर उडीद – 370’ देखील राबविण्यात आला आहे. त्याद्वारे देशातील 11 राज्यांतील 120 जिल्ह्यांत मसूर आणि 150 जिल्ह्यांत उडदाचे उत्पादन वाढवण्याची योजना आहे.
11 राज्यांमध्ये कडधान्य पिकांचे बियाणे वितरित करण्यात आले
डाळींना प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारने 2022-23 मध्ये 11 राज्यांतील शेतकऱ्यांना 8 लाखाहून अधिक कडधान्यांचे बियाणे वितरित करण्यास सुरुवात केली आहे. त्याअंतर्गत उडीद मिनिकीत 4.54 लाख बियाणे आणि 4.04 लाख मसूर बियाणे मिनिकिट शेतकर्‍यांना मिनीकिट म्हणून वाटप करण्यात आले आहे. माहितीनुसार, विशेषत: पाऊस कमी असलेल्या भागात लवकर पेरणी करण्याच्या उद्देशाने उत्तर प्रदेशसाठी 1,11,563 किट, झारखंडसाठी 12,500 किट आणि बिहारसाठी 12,500 किट्स उपलब्ध करून देण्यात आल्या आहेत.
दलहन को बढ़ावा देने के लिए भारत सरकार ने 2022-23 के दौरान 11 राज्यों के लिए दाल और उड़द के 4.54 लाख बीज मिनीकिट और मसूर के 4.04 लाख मिनीकिट आवंटित किए हैं।#agrigoi #agriculture #aatmanirbharkisan #aatmanirbharkrishi #AatmaNirbharBharat#AzadiKaAmritMahotsav@PIBAgriculture pic.twitter.com/b9vehp2oGt
— Agriculture INDIA (@AgriGoI) September 27, 2022
27 लाख मेट्रिक कडधान्यांचे उत्पादन
भारताने गेल्या दोन दशकात डाळींच्या उत्पादनात स्वावलंबी होण्याचा प्रवास पूर्ण केला आहे. आकडेवारीनुसार, 2002 मध्ये भारतात डाळींचे उत्पादन 13 लाख मेट्रिक टन होते, सध्या ते 27 लाख मेट्रिक टनांवर पोहोचले आहे, जे वापरापेक्षा जास्त आहे. आकडेवारीनुसार, 2021 मध्ये देशात 22 लाख मेट्रिक टन डाळींचा वापर झाला. देशात उत्पादित होणाऱ्या डाळींमध्ये सोयाबीनचे प्रमाण सर्वाधिक असले तरी. त्याचबरोबर उडीद आणि मसूर यांचे उत्पादनही वापराच्या तुलनेत कमी आहे. अशा परिस्थितीत कृषी मंत्रालयाचा हा कार्यक्रम उडीद आणि मसूर यांचे उत्पादन वाढवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतो.